काठमाडौँ, वैशाख १७

भूकम्प पीडितलाई आवश्यक पर्ने औषधि मुलुकमा प्रयाप्त मौज्दात रहेको उत्पादकहरुले बताएका छन् । तर, औषधि वितरण प्रणाली अत्यन्तै कमजोर हुँदा पीडितसम्म पुग्न नसकेको उनीहरुको तर्क छ ।

भूकम्प प्रभावित क्षेत्रमा औषधि, खाद्यान्न र टेन्टको माग उच्च रहेको छ । तर, अहिलेसम्म भूकम्प प्रभावित ग्रामीण क्षेत्रमा तीनैथोक सकेको छैन । सरकारको गोदाममा औषधि थन्किएको छ भने उत्पादकहरुसँग पनि पर्याप्त औषधि संचित छ ।

‘भूकम्पबाट आउन सक्ने महामारीका लागि हामीसँग औषधीहरु पर्याप्त छ’ नेपाल औषधि उत्पादक संघका पूर्वअध्यक्ष प्रदीपमान वैद्यले भने- ‘बरु वितरण प्रणाली चुस्त बनाउनुपर्‍यो ।’

विदेशी डोनरहरुबाट पनि उत्तिकै मात्रामा औषधि नेपाल भित्रिएको छ । भएको औषधिको पनि सही वितरण हुन नसक्दा अकालमै मर्नुपर्ने अवस्था सिर्जना भएको छ । ग्रामीण क्षेत्रका कतिपय भूकम्प पीडितले अहिलेसम्म सिटामोल समेत पाउन सकेका छैनन् ।

औषधि उत्पादक संघले राजधानीको भृकुटीमण्डमा शिविर खडा गरेर अत्यावश्यक औषधिहरु निःशुल्क वितरण गरिरहेको जनाएको छ । संघले भूकम्प पीडित जिल्लाहरु काठमाडौं उपत्यका, सिन्धुपाल्चोक, गोरखा र धादिङ जिल्लामा डाक्टरको टिम पठाएर आवश्यक औषधि पठाइरहेको छ ।

औषधी उत्पादकसँग अत्यावश्यक औषधीहरु संकलन गरेर निःशुल्क वितरण गरिरहेको औषधि शिविर संयोजकसमेत रहेका वैद्यले जानकारी दिए । ‘हामीले कतिपय औषधि निःशुल्क संकलन गरेका छौं भने कतिपय किनेका छौं’ वैद्यले भने- माग उच्च रहेको हुँदा पुर्‍याउन धौधौ भइरहेको छ ।’

संघले अहिलेसम्म १२ क्याम्पका लागि औषधि पठाइसकेको छ । बाँकी जिल्लाबाट माग नआएको बताउँदै वैद्यले डाक्टरको टोली पुगेर औषधि मागेमा उपलब्ध गराउने जानकारी दिए ।

अधिकांश औषधि उत्पादकहरुले निःशुल्क प्रदान गरेका छन् । औषधि संकलन गर्ने क्रम जारी रहेको बताउँदै वैद्यले अझै ३/४ दिन शिविर चल्ने जानकारी दिए ।

भूकम्पका कारण हैजा र इन्फेक्सन बढ्न सक्ने भएकाले धेरै औषधि आवश्यक हुन्छ । तर, नेपाल औषधि व्यवसायी संघले पनि भूकम्पको विषम परिस्थितिमा आवश्यक हुन आउने औषधिहरु प्रयाप्त मौज्दात रहेको जनाएको छ ।

हैजा र इन्फेक्सन देखिन सुरु भए औषधि किनेर भएपनि निःशुल्क वितरण गर्ने वैद्यले बताए । भूकम्प प्रभावित क्षेत्रमा फोहोर बढ्दै गएकाले हैजा र इन्फेक्सन बढ्ने सम्भावना बढी छ ।

भूकम्पमा मरेका जनावरहरु कुहिन थालेका छन्, खुल्ला क्षेत्रमा दिशा-पिसाव भइरहेको छ, अस्वस्थ पानी पिउने सम्भावना बढी छ, शवहरु अलपत्र छन्, रोग सर्ने सम्भावना उत्तिकै छ, जसले हैजाको महामारी निम्त्याउन सक्छ । यसतर्फ सचेत रहन वैद्यले आग्रह गरेका छन् ।

सरकारको गोदाममा औषधि थन्किएर बसेको सरकारी अधिकारी बताउँछन् । तर, भुकम्प पीडितहरु सिटामोल खान नपाएर छटपटाइरहेका छन् । ‘बरु औषधि बिग्रिएर जाला, गाउँमा लगेर पीडितलाई वितरण गर्दैन सरकार’ ती अधिकारीले भने- ‘सरकारले चाहने हो भने आफुसँग भएको औषधि र नपुग औषधि किनेर सम्पूर्ण पीडितलाई प्रयाप्त मात्रामा उपलब्ध गराउन सक्छ ।’

त्यसो त पछिल्लो समय दातृराष्ट्र, नेपालप्रेमी व्यक्ति तथा स्वदेशी नागरिकहरुले ठूलो मात्रामा आर्थिक सहयोग गरिरहेका छन् । यही आर्थिक सहयोग सदुपयोग गर्न सकेमा पनि प्रयाप्त औषधि तथा खाद्यन्न पीडितसमक्ष पुर्‍याउन सकिन्छ । सरकारले वितरण प्रणाली निकै कमजोर रहेको बताउँछन्, औषधि उत्पादकहरु ।

विदेशी डोनरहरुले औषधिभन्दा आर्थिक सहयोग गर्नुपर्ने बताउँछन् प्रदीपमान वैद्य । विदेशी औषधि नेपालमा दर्ता भएको हुँदैन, क्वालिटी कस्तो छ थाहा हुँदैन, विदेशी भाषामा लेखिएको हुन्छ, लेवल थाहा हुँदैन’ उनले भने- ‘भोलि यो औषधि सेवनबाट नराम्रो रिजल्ट आएमा जवाफदेही को हुन्छ ।’

भूकम्प पीडित र यसबाट आउनसक्ने महामारीलाई आवश्यक सम्पूर्ण औषधिहरु नेपालमै उत्पादन हुन्छ । नेपालमा संसारमै सबैभन्दा सस्तो औषधि पाइने बताउँदै वैद्यले विदेशी डोनरहरुले औषधिको सट्टा पैसा दिएमा त्यति रकममा दोब्बर बढी औषधि खरिद गर्न सकिने ठोकुवा गरे ।

अहिले विदेशबाट आएको औषधि एयरपोर्ट, उनीहरुको नेपालस्थित दूतावास लगायतका ठाउँमा थन्किएर बसेको छ । त्यो औषधिलाई पनि सरकारले उचित व्यवस्थापन गर्न सकेको छैन् ।

भूकम्पबाट घाइते भएका पीडित तथा यसबाट आउने महामारीका लागि डेढ दर्जन प्रकारका औषधि आवश्यक हुन्छ । वैद्यका अनुसार नेपालमा अहिले जीवनजल, एन्टीजिओटिक्स, जिंक ट्याबलेट र स्लाइन पानी, सिटामल, आइब्रुफेन, मेट्रोनिडाजोल, डिक्लोफेनिक, एन्टीकोल्ड, कफ ट्याबलेट, सिप्रोफेलोक्सिन, एजिस्थ्रोमाइसिन, सेफेक्सिन, नर्मल सलाइन इन्जेक्सन, डेक्स्ट्रोज इन्जेक्सन, डेक्स्ट्रोज सलाइन इन्जेक्सन लगायत आवश्यक हुन्छ ।